Kadry i Płace 
11 sierpnia 2025
Odszkodowanie za poronienie – co przysługuje rodzicom?
Odszkodowanie za poronienie, zasiłek pogrzebowy oraz urlop macierzyński to tylko niektóre z praw, które przysługują rodzicom po utracie ciąży. W obliczu tej tragedii polskie prawo zapewnia wsparcie, jednak skorzystanie z niego wymaga dopełnienia kilku kluczowych formalności. Jak skorzystać z praw po poronieniu?
SPIS TREŚCI
- Prawa rodziców po poronieniu – co przysługuje i jakie są formalności?
- Rodzaje świadczeń przysługujących rodzicom
- Odszkodowanie za poronienie z polisy ubezpieczeniowej
- Nowe zasady ubiegania się o świadczenia: zasiłek macierzyński i pogrzebowy po martwym urodzeniu
Prawa rodziców po poronieniu – co przysługuje i jakie są formalności?
Utrata ciąży, czy to przez poronienie, czy urodzenie martwego dziecka, to niezwykle trudne doświadczenie. W obliczu tej tragedii, polskie prawo gwarantuje rodzicom pewne prawa rodziców po poronieniu, które mogą stanowić ważne wsparcie finansowe, czy wsparcie emocjonalne.
Wśród nich znajduje się możliwość uzyskania:
- odszkodowania za poronienie z polisy ubezpieczeniowej,
- zasiłek pogrzebowy
- urlop macierzyński.
Aby jednak móc skorzystać z tych uprawnień, konieczne jest dopełnienie kilku kluczowych formalności po poronieniu. W tym artykule wyjaśniamy, co przysługuje rodzicom po poronieniu, jakie dokumenty są potrzebne i jak je uzyskać, by w pełni wykorzystać przysługujące świadczenia. Dowiecie się również, kiedy przysługuje odszkodowanie i na czym polega pomoc prawna w uzyskaniu odszkodowania.
Dowiedz się, jak złożyć wniosek o urlop macierzyński!
Różnica między poronieniem a urodzeniem martwego dziecka
W polskim systemie prawnym i medycznym rozróżnienie między poronieniem a urodzeniem martwego dziecka jest kluczowe. Medycznie, za poronienie uważa się przedwczesne zakończenie ciąży do 22. tydzień ciąży. Natomiast o urodzeniu martwym mówimy, gdy płód obumiera po tym terminie. Taka strata ciąży, niezależnie od momentu jej wystąpienia, zawsze jest tragedią, ale jej klasyfikacja ma wpływ na dalsze procedury, w tym na rejestracja dziecka w Urzędzie Stanu Cywilnego.
Ustalenie płci dziecka, a świadczenia po poronieniu
W przypadku martwego urodzenia, ustalenie płci dziecka nie jest skomplikowane i może być wykonane przez lekarza. Sytuacja staje się bardziej złożona przy samoistne poronienie na wczesnym etapie, kiedy płeć płodu nie jest jeszcze widoczna. W takiej sytuacji rodzice mają prawo zdecydować się na badania genetyczne w celu określenia płci. Choć badania te nie są refundowane przez NFZ, a ich koszt waha się od 500 do 800 zł, ich przeprowadzenie jest warunkiem koniecznym do uzyskania karty martwego urodzenia.
Bez tego dokumentu nie ma możliwości ubiegania się o większość świadczeń, a dziecku nienarodzonemu przysługuje odszkodowanie dopiero po dopełnieniu tych formalności. Warto wiedzieć, że prawa matki po poronieniu są ściśle powiązane z tymi procedurami.
Karta martwego urodzenia – dlaczego to tak ważny dokument?
Karta Martwego Urodzenia jest kluczowym dokumentem, który pozwala zarejestrować dziecko w Urzędzie Stanu Cywilnego (USC). Na jej podstawie USC sporządza akt urodzenia dziecka z adnotacją o martwym urodzeniu. Ten akt urodzenia jest z kolei niezbędny, aby rodzice mogli skorzystać z przysługujących im praw, w tym ubiegać się o zasiłek z ZUS i skorzystać z pełnopłatny urlop macierzyński.
Kartę tę wystawia szpital, a rodzice mają 3 dni na zgłoszenie się do urzędzie stanu cywilnego od momentu jej wydania. Jeśli rodzice chcą zorganizować pochówek dziecka bez ustalania płci, do skorzystania z tej opcji wystarczy sama karta zgonu. Taka rejestracja dziecka po poronieniu jest kluczowa.
Rodzaje świadczeń przysługujących rodzicom
Rodzaje odszkodowań i świadczeń dla rodziców. Odszkodowanie za poronienie
Po spełnieniu wszystkich formalności, rodzice mają prawo do następujących świadczeń:
- urlop macierzyński: w razie śmierć nienarodzonego dziecka, pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze 8 tygodni po porodzie. Długość urlopu jest liczona od dzień poronienia.
- zasiłek pogrzebowy: zasiłek pogrzebowy wynosi stałą kwotę 4000 złotych. Jest on wypłacany osobie, która pokryła koszty pogrzebu. W przypadku ciąży mnogiej, kwota ta przysługuje na każde utracone dziecko.
- pochówek dziecka: rodzice mają prawo do pochówek dziecka, a do skorzystania z tej opcji wystarczy sama karta zgonu. Taka śmierć dziecka to ogromny ból, ale prawo pozwala na godne pożegnanie.
Procedura wypłaty zasiłku pogrzebowego – odszkodowanie za poronienie
Aby otrzymać zasiłek pogrzebowy, należy złożyć wniosek we właściwym oddziale ZUS w ciągu 12 miesięcy od dnia strata dziecka. Do wniosku należy dołączyć akt urodzenia martwego dziecka oraz faktury i rachunki potwierdzające poniesione koszty pogrzebu. Należy również pamiętać o zachowaniu terminów, gdyż terminy przedawnienia mogą uniemożliwić uzyskanie świadczenia. W praktyce, wiele domów pogrzebowych oferuje pomoc w załatwieniu tych formalności.
Odszkodowanie za poronienie z polisy ubezpieczeniowej
Jak ubiegać się o odszkodowanie za poronienie?
Możliwość uzyskania odszkodowania za poronienie zależy od posiadanej polisy ubezpieczeniowej. Najczęściej, świadczenie przysługuje z prywatną polisą ubezpieczeniową na życie lub z ubezpieczenie grupowe, które pracownik posiada w swoim miejscu pracy. Ubezpieczyciele często oferują rozszerzone pakiety, w których jednym z punktów może być odszkodowanie za poronienie.
Odszkodowanie za poronienie wymaga zgłoszenia zdarzenia ubezpieczycielowi i przedstawienia wszelkich dokumentów, w tym dokumentacja medyczna. Wysokość świadczenia zależy od warunków polisy i może być różna. Warto zaznaczyć, że w przypadku śmierci nienarodzonego dziecka, zadośćuczynienie za stratę nienarodzonego dziecka również może być wypłacone z polisy na życie. Tego typu wsparcie finansowe jest nieocenione w tak trudnym momencie. W przypadku podejrzenia, że przyczyny poronienia to błąd medyczny, konieczne może okazać się zdobycie opinia niezależnego biegłego.
Utrata ciąży poza szpitalem – o czym warto pamiętać?
Wszystkie przedstawione uprawnienia przysługują rodzicom również wtedy, gdy do poronienia lub urodzenia martwego dziecka doszło poza szpitalem. W takich przypadkach to placówka medyczna, do której kobieta zgłosiła się po strata nienarodzonego dziecka, odpowiada za sporządzenie odpowiedniej dokumentacji. Rodzice dziecka nienarodzonego muszą znać swoje prawa po utracie dziecka i nie wahać się prosić o pomoc w załatwieniu formalności. Ważne jest, aby wiedzieć, że życie dziecka nienarodzonego, choć krótkie, ma swoje prawa.
Nowe zasady ubiegania się o świadczenia: zasiłek macierzyński i pogrzebowy po martwym urodzeniu
W odpowiedzi na potrzeby rodziców, 6 sierpnia 2025 r. wchodzą w życie nowe przepisy, które upraszczają procedurę ubiegania się o zasiłek macierzyński i zasiłek pogrzebowy po martwym urodzeniu. Zmiana dotyczy przede wszystkim rodzaju dokumentacji, jaką można przedstawić w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).
Zaświadczenie o martwym urodzeniu – nowy, uproszczony dokument
Od 6 sierpnia 2025 roku, aby uzyskać zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego w wymiarze 8 tygodni po porodzie, nie zawsze będzie konieczny akt urodzenia dziecka z adnotacją o martwym urodzeniu. Nowe przepisy wprowadzają możliwość oparcia się na zaświadczeniu o martwym urodzeniu. To samo dotyczy ubiegania się o zasiłek pogrzebowy.
Zaświadczenie to może zostać wystawione na podstawie dokumentacji medycznej przez:
- lekarza specjalistę w dziedzinie położnictwa i ginekologii,
- lekarza w trakcie specjalizacji w tej samej dziedzinie,
- położną.
Dokument ten staje się alternatywną podstawą do wypłaty świadczeń, co jest szczególnie istotne w przypadkach, gdy z różnych powodów nie sporządzono aktu urodzenia.
Zmiany w wypełnianiu wniosków do ZUS – odszkodowanie za poronienie
Nowe przepisy wprowadzają również ułatwienia w wypełnianiu wniosków o świadczenia, takie jak wniosek o zasiłek macierzyński (ZAM) i wniosek o zasiłek pogrzebowy (Z-12).
Jeśli zamiast aktu urodzenia załączone jest zaświadczenie o martwym urodzeniu, w polach dotyczących imienia, nazwiska oraz serii i numeru dokumentu tożsamości dziecka należy wpisać „brak”. W miejscu daty zgonu podajemy datę martwego urodzenia. Ponadto, w sekcji „Dane osoby zmarłej” we wniosku o zasiłek pogrzebowy (na platformie PUE/eZUS), w polu „Rodzaj dokumentu potwierdzającego tożsamość” należy wybrać opcję „2_inny dokument tożsamości”.
Te uproszczenia mają na celu zmniejszenie biurokracji i ułatwienie rodzicom uzyskania należnych świadczeń w tym trudnym dla nich czasie. Nowelizacje te są oparte na Rozporządzeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 lipca 2025 r.
